Język Polski
English
Program dokumentacyjny "Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939–1945"
Jakub Deka
https://orcid.org/0000-0002-2905-2694
Fundacja "Polsko-Niemieckie Pojednanie"
Agnieszka Dzierżanowska
https://orcid.org/0000-0001-6686-6120
Fundacja "Polsko-Niemieckie Pojednanie"
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 14 (2021), strony: 13-34
Data publikacji: 2021-12-30
https://doi.org/10.48261/PAIPN211402
PDF
Abstrakt
Mimo upływu ponad 76 lat od zakończenia II wojny światowej rozmiar niemieckich represji i bilans nieodwracalnych strat osobowych wśród obywateli polskich nie został dokładnie ustalony i opisany. W okresie powojennym kilkakrotnie przeprowadzano próby określenia strat osobowych. Rezultaty tych badań nie były do końca wiarygodne. Najczęściej wymieniana liczba 6 mln ofiar skrywała w sobie ofiary sowieckiej okupacji i nie uwzględniała mniejszości narodowych. W 2006 r. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytut Pamięci Narodowej zainicjowały program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”, który jest kolejną próbą ustalenia przybliżonej liczby osób represjonowanych przez III Rzeszę w okresie II wojny światowej i ma także służyć ich imiennemu upamiętnieniu. Pierwszym realizatorem programu był Ośrodek Karta, a od 2009 r. jest nim Fundacja "Polsko-Niemieckie Pojednanie". W ramach programu tworzona jest komputerowa baza danych, która zawiera skategoryzowane informacje o ofiarach i osobach represjonowanych, pochodzące z zasobów archiwalnych, baz danych polskich i zagranicznych archiwów, placówek muzealnych, edukacyjnych czy miejsc pamięci. Istotnym źródłem danych są także opracowania i publikacje oraz informacje przekazywane w formie ankiet przez rodziny, lokalnych badaczy i świadków wydarzeń. Do końca 2020 r. w bazie danych programu zamieszczono informacje dotyczące blisko 5,1 mln ofiar i osób represjonowanych i jest to największy w Polsce ogólnodostępny i nadal rozwijany tego typu zbiór danych o losie polskich obywateli w czasie II wojny światowej.
Słowa kluczowe
program dokumentacyjny • baza danych • straty osobowe • ofiary • osoby represjonowane • okupacja niemiecka • liczba ofiar II wojny światowej • polegli • jeńcy wojenni • więźniowie • cywilne ofiary wojny • egzekucje i pacyfikacje • wysiedlenia • robotnicy przymusowi • nieletnie ofiary wojny • Holocaust documentation programme • database • casualties • victims • repressed persons • German occupation • number of World War II victims • the fallen • POWs • prisoners • civilian victims of war • executions and pacifications • displacement • forced labourers • juvenile victims of war • Holocaust
Bibliografia
Baza programu „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939–1945”, www.straty.pl (dostęp 13 X 2021 r.).
Grabowski W., Straty ludzkie poniesione przez Polskę w latach 1939–1945 [w:] Polska 1939–1945. Straty osobowe i ofiary represji pod dwiema okupacjami, red. W. Materski, T. Szarota, Warszawa 2009.
Imienne wykazy ofiar i osób represjonowanych pod okupacją sowiecką i na terenie ówczesnego ZSRS w więzieniach, łagrach lub na zesłaniu, https://indeksrepresjonowanych.pl/ (dostęp 13 X 2021 r.).
Polska 1939–1945. Straty osobowe i ofiary represji pod dwiema okupacjami, red. W. Materski, T. Szarota, Warszawa 2009.
Serwis internetowy Wołyń naszych przodków zawierający stare fotografie, wspomnienia i inne dokumenty poświęcone życiu Polaków na Wołyniu, http://nawolyniu.pl/ (dostęp 13 X 2021 r.).
Sprawozdanie Biura Odszkodowań Wojennych w przedmiocie strat i szkód wojennych Polski 1939–1945, Warszawa 1947.
„Ustalić liczbę zabitych na 6 milionów ludzi”. Dyrektywy Jakuba Bermana dla Biura Odszkodowań Wojennych przy Prezydium Rady Ministrów, oprac. M. Gniazdowski, „Polski Przegląd Dyplomatyczny 2008, nr 1.
