Język Polski
English
Refleksje na temat edycji źródeł do historii NSZZ „Solidarność”
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 17 (2024), strony: 147-162
Data publikacji: 2024-12-30
https://doi.org/10.48261/PAIPN241709
PDF
Abstrakt
Wiele materiałów NSZZ „Solidarność” czy szerzej – dotyczących jej historii, wciąż nie zostało wydanych. Zdecydowanie lepsza sytuacja kształtuje się dla okresu legalnej działalności Związku niż późniejszej walki podziemnej. Jednak i tutaj możemy mówić o poważnych brakach, ponieważ poza dokumentami władz krajowych (KKP, KK czy I KZD) nie udało się opublikować wielu istotnych źródeł, szczególnie ze struktur szczebla regionalnego. Gorzej wygląda kwestia edycji dotyczących konspiracyjnej działalności „Solidarności”, np. posiedzeń jej władz, które – z oczywistych względów – nie były ani rejestrowane (nagrywane), ani nawet protokołowane. Główny problem w przygotowaniu źródeł proweniencji solidarnościowej do druku pojawia się już na samym początku prac i związany jest ze znacznym rozproszeniem materiałów archiwalnych. Niemniej nadal możliwe jest wydanie nowych cennych archiwaliów do historii „Solidarności”, zwłaszcza z tzw. karnawału. Paradoksalnie pomocne w tym będą materiały wytworzone w toku pracy Służby Bezpieczeństwa, która dokumentowała działalność zwalczanego (rozpracowywanego) przez siebie Związku. Do opracowania i opublikowania nowych książek źródłowych potrzebne są jednak zainteresowane tym instytucje oraz pieniądze. Wobec braku środków na działalność niezwykle zasłużonego w tej materii Stowarzyszenia „Archiwum Solidarności” taką instytucją wydaje się być przede wszystkim Instytut Pamięci Narodowej, współpracujący zresztą od ponad dekady z ww. stowarzyszeniem.
Słowa kluczowe
NSZZ „Solidarność” • historia • źródła • edycja NSZZ “Solidarność” (Solidarity) • history • sources • edition
Bibliografia
I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”. Stenogramy, t. 1: I tura, oprac. G. Majchrzak, J.M. Owsiński, Warszawa 2011.
I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”. Stenogramy, t. 2, cz. 1: II tura, oprac. G. Majchrzak, J.M. Owsiński, Warszawa 2013.
Andrzejewska A., NSZZ „Solidarność” Region Mazowsze – Oddział w Siedlcach. Kalendarium i wybór dokumentów, cz. 1: Od nadziei do interny, Siedlce 2015
Archiwum Wiktora Kulerskiego. Dokumenty podziemnej „Solidarności” 1982–1986, oprac. J. Olaszek, Warszawa 2018.
Benken P., Dźwigał M., Stefaniak M., Franciszka Skwierczyńskiego „tajna kronika” szczecińskiej „Solidarności” w latach 1980–1982, Szczecin – Warszawa 2020.
Biogramy do stenogramu Drugiego Walnego Zebrania Delegatów NSZZ „Solidarność” Regionu Mazowsze 5–6 grudnia 1981 r., [oprac. J. Galewski, Warszawa 2005], http://archsol.pl/content/Publikacje.html, dostęp 22 X 2024 r.
Bój to będzie ich ostatni, „Wolność i Solidarność” 2013, nr 6.
Bydgoszcz – marzec 1981. Dokumenty, komentarze, relacje, oprac. K. Czabański, Warszawa 1987.
Dokumenty Krajowej Komisji Porozumiewawczej i Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” (1980–1981), wybór M. Owsiński, oprac. T. Kozłowski, Warszawa 2012.
Dokumenty naczelnych struktur regionalnych „Solidarności” Małopolska [w:] Solidarność Małopolska w podziemiu. Solidarność Regionu Małopolska w latach 1981–1989, oprac. C. Brzoza, W. Bukowski, A. Roliński, Z. Solak, W.W. Wiśniewski, Kraków 1991.
Dokumenty władz NSZZ „Solidarność” 1981–1989, oprac. J. Olaszek, Warszawa 2010.
Drugie Walne Zebranie Delegatów NSZZ „Solidarność” Regionu Mazowsze 5–6 grudnia 1981 r. Część I stenogramu, oprac. J. Galewski, Warszawa 2005, http://archsol.pl/content/Publikacje.html, dostęp 22 X 2024 r.
Drugie Walne Zebranie Delegatów NSZZ „Solidarność” Regionu Mazowsze 5–6 grudnia 1981 r. Część II stenogramu, oprac. J. Galewski, Warszawa 2005, http://archsol.pl/content/Publikacje.html, dostęp 22 X 2024 r.
Galewski J., Wstęp do stenogramu Drugiego Walnego Zebrania Delegatów NSZZ „Solidarność” Regionu Mazowsze 5–6 grudnia 1981 r., Warszawa 2005, http://archsol.pl/content/Publikacje.html, dostęp 22 X 2024 r.
Gdański sierpień 1980. Rozmowy Komisji Rządowej z Międzyzakładowym Komitetem Założycielskim w Stoczni Gdańskiej (23–31 sierpnia 1980 r.), Warszawa 1981.
Hałagida I., NSZZ „Solidarność” Regionu Słupskiego (1980–1990), t. 2: Dokumenty Komitetu Wojewódzkiego PZPR i Służby Bezpieczeństwa, Gdańsk 2011.
Katalog uchwał Zarządu Regionalnego NSZZ „Solidarność” w Gorzowie Wlkp., Gorzów Wielkopolski 1981.
Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”. Posiedzenie 3–4 listopada 1981 r., red. T. Tabako, M. Włostowski, Warszawa 1999.
Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”. Posiedzenie w dniach 11–12 grudnia 1981 r., oprac. T. Tabako, Warszawa 1986.
Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”. Posiedzenie w dniach 11–12 grudnia 1981 r., oprac. T. Tabako, Warszawa 2003.
Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”. Posiedzenie w dniach 22–23 X 1981 r., Warszawa 1987.
Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”. Posiedzenie w dniach 23–24 marca 1981 r., Warszawa 1986.
Krajowa Komisja Porozumiewawcza NSZZ „Solidarność”. Posiedzenie 10–12 sierpnia 1981 r., oprac. J. Olaszek, Warszawa 2010–2011.
Krajowa Komisja Porozumiewawcza NSZZ „Solidarność”. Posiedzenie w dniach 2–3 IX 1981 r., Warszawa 1988.
Krajowa Komisja Porozumiewawcza NSZZ „Solidarność”. Posiedzenie w dniach 9–10 kwietnia 1981 r., red. T. Tabako, Warszawa 1996.
Krajowa Komisja Porozumiewawcza NSZZ „Solidarność”. Posiedzenie w dniach 31 III – 1 IV 1981 r., Warszawa 1987.
Krajowa Komisja Porozumiewawcza NSZZ „Solidarność”. Posiedzenie w dniu 4 czerwca 1981 r., Warszawa 1995.
Krajowa Komisja Porozumiewawcza NSZZ „Solidarność”. Posiedzenie w dniu 23 kwietnia 1981 r., red. T. Tabako, M. Włostowski, Warszawa 1995.
Kryptonim „Klan”. Służba Bezpieczeństwa wobec NSZZ „Solidarność” w Gdańsku, t. 1: Wrzesień 1980 – wrzesień 1981, oprac. M. Kruk, R. Żydonik, współpraca S. Cenckiewicz, Warszawa – Gdańsk 2010.
Kryptonim „Klan”. Służba Bezpieczeństwa wobec NSZZ „Solidarność” w Gdańsku, t. 2: I Krajowy Zjazd Delegatów, oprac. D. Sokołowski, R. Żydonik, Gdańsk – Warszawa 2019.
Kryptonim „Klan”. Służba Bezpieczeństwa wobec NSZZ „Solidarność” w Gdańsku, t. 3: Październik 1981 – listopad 1983, oprac. R. Żydonik, Gdańsk – Warszawa 2024.
Kryptonim „Pajęczyna”. Sprawa obiektowa na MKZ NSZZ „Solidarność” w Lesznie. Dokumenty, wstęp i oprac. W. Handke, Poznań – Leszno 2008.
Kryzys bydgoski 1981. Przyczyny, przebieg, konsekwencje, t. 2: Dokumenty, oprac. R. Gajos, K. Osiński, P. Rybarczyk, Bydgoszcz – Gdańsk – Warszawa 2013.
Ku rejestracji NSZZ „Solidarność”. Wydarzenia w Sądzie Najwyższym 10 listopada 1980 r. Stenogram, http://archsol.pl/content/Publikacje.html, dostęp 22 X 2024 r.
Kurpierz T., Neja J., „Solidarność” śląsko-dąbrowska 1980–1981. Szkic do monografii i dokumenty własne, Katowice 2021.
Ludzie „Armenii”. Z dziejów podziemnej „Solidarności”, red. G. Majchrzak, W. Stawiszyński, Kęty 2024.
Majchrzak G., Niezależna działalność radiowa pod szyldem „Solidarności” 1980–1989 [w:] NSZZ „Solidarność” 1980–1989, t. 2: Ruch społeczny, red. Ł. Kamiński, G. Waligóra, Warszawa 2010.
Majchrzak G., Rozpracowanie organów kierowniczych NSZZ „Solidarność” przez Służbę Bezpieczeństwa 1980–1982, Warszawa 2021.
Majchrzak G., Taśmy radomskie, „Wolność i Solidarność” 2013, nr 6.
Narodziny „Solidarności”. Krajowa Komisja Porozumiewawcza 17 września – 10 listopada 1980 r., oprac. T. Kozłowski, Warszawa 2013.
Nawrocki K., Wokół elbląskiej „Solidarności”. Dokumenty, Gdańsk 2011.
„Nic tu nie jest nielegalne”. Sierpień ’88 w dokumentach szczecińskiej Służby Bezpieczeństwa, red. P. Knap, A. Kubaj, Szczecin 2009.
Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” w Regionie Gorzów Wielkopolski w dokumentach, t. 1: 1980–1981, oprac. D.A. Rymar, Gorzów Wielkopolski 2011.
Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” w Regionie Gorzów Wielkopolski w dokumentach, t. 2: Uzupełnienia za lata 1980–1981, oprac. D.A. Rymar, Gorzów Wielkopolski 2012.
Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” w Regionie Gorzów Wielkopolski w dokumentach, t. 3: 1982–1986, oprac. D.A. Rymar, Gorzów Wielkopolski 2012.
Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” w Regionie Gorzów Wielkopolski w dokumentach, t. 4: 1986–1990, oprac. D.A. Rymar, Gorzów Wielkopolski 2014.
Nieznane świadectwa. Opozycja i opór społeczny w województwie płockim w tajnych dokumentach Służby Bezpieczeństwa, oprac. J. Pawłowicz, Toruń 2005.
NSZZ „Solidarność” Małopolska w materiałach Służby Bezpieczeństwa. Wybór dokumentów, oprac. C. Kuta, Kraków 2011.
NSZZ „Solidarność” na Lubelszczyźnie, oprac. M. Choma-Jusińska, M. Dąbrowski, Lublin 2011.
NSZZ „Solidarność” Region Konin. Wybór dokumentów, t. 1: (1980–1981), oprac. K. Białecki, W. Handke, Poznań 2012.
NSZZ „Solidarność” w Bełchatowie w dokumentach Służby Bezpieczeństwa w latach 1980–1989, red. D. Rogut, Bełchatów 2010.
NSZZ „Solidarność” w regionie łódzkim w dokumentach Służby Bezpieczeństwa 1980–1981, oprac. S. Pilarski, R. Rabiega, Warszawa – Łódź 2010.
Od strajków sierpniowych po stan wojenny. NSZZ „Solidarność” na Podkarpaciu w meldunkach sytuacyjnych KW MO w Krośnie oraz dokumentach i fotografiach, red. S. Fryc, Jasło 2012.
Operacja „Brama”. Komunikaty SB z obserwacji Bramy nr 2 Stoczni Gdańskiej, oprac. J. Kufel, P. Ruchlewski, „Wolność i Solidarność” 2015, nr 8.
Pierwsze Walne Zebranie Delegatów. Charakterystyki kandydatów do list wyborczych na: przewodniczącego zarządu, do zarządu część I i II, do komisji rewizyjnej, na delegatów na zjazd związku część I i II, Warszawa 1981.
Pierwsze Walne Zebranie Delegatów. Listy wyborcze kandydatów na: przewodniczącego zarządu, do zarządu część I i II, do komisji rewizyjnej, na delegatów na zjazd związku część I i II, Warszawa 1981.
Porozumienie w Bydgoszczy zawarte 17 kwietnia 1981 r. pomiędzy komisją działającą w imieniu rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Ogólnopolskim Komitetem Strajkowym Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych „Solidarność” w Bydgoszczy i Ogólnopolskim Komitetem Założycielskim NSZZ RI „Solidarność” przy udziale Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „Solidarność”, Więź” 1981, nr 6.
Posiedzenie Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „Solidarność” w dniu 28 stycznia 1981 roku w Gdańsku; Posiedzenie Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „Solidarność” w dniu 29 stycznia 1981 r. w Rzeszowie, oprac. A. Iwaszkiewicz, http://archsol.pl/content/Publikacje.html, dostęp 22 X 2024 r.
Proces MRK „S”, Warszawa 1985.
Proces Radia Solidarność (24 stycznia – 17 lutego ʼ83), Warszawa 1983.
Protokoły porozumień – Gdańsk, Szczecin, Jastrzębie. Statut NSZZ „Solidarność”, Warszawa 1980.
Przeciw „Solidarności” 1980–1989. Rzeszowska opozycja w tajnych archiwach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, wybór i oprac. J. Draus, Z. Nawrocki, Rzeszów 2000.
Pułtuska „Solidarność” 1980–1981. Wspomnienia i dokumenty, red. i oprac. B. Potyraj, K. Wiśniewski, Pułtusk 2011.
Radom – 3 grudnia 1981, „Krytyka” 1986, nr 21.
Reczek R., Radio Solidarność Regionu Wielkopolska. Dokumenty, Poznań 2008.
Ruzikowski T., Międzyzakładowy Robotniczy Komitet Solidarności. Relacje i dokumenty, Warszawa 2015.
„Solidarność” Małopolska 1980–1981, wybór i oprac. M. Orski, A. Roliński, E. Zając, Kraków 2006.
„Solidarność” Uniwersytetu Jagiellońskiego 1980–1989. Wybór dokumentów, wstęp i oprac. T. Gąsowski, A. Roliński, Kraków 2010.
„Solidarność” Ziemia Radomska w dokumentach 1980–1989, oprac. M. Wierzbicki, Lublin 2011.
Sprawy gospodarcze w dokumentach pierwszej Solidarności, t. 1: 16 sierpnia 1980 – 30 czerwca 1981, oprac. J. Luszniewicz, A. Zawistowski, Warszawa 2008.
Strumff T., A z drugiej strony, „Wolność i Solidarność” 2015, nr 8.
Strumff T., Początki, „Meritum” 1981, nr 1.
Szczecińskie posiedzenie KKP NSZZ „Solidarność”, 18–19 listopada 1980 r., oprac. A. Kubaj, Szczecin 2016.
Wlaźlak W.P., „Solidarność”, opozycja i opór społeczny w Regionie Częstochowskim w dokumentach Służby Bezpieczeństwa (1980–1990). Wybór dokumentów, Częstochowa 2012, https://bibliotekanauki.pl/books/2035893, dostęp 22 X 2024 r.
Wojtkowiak W., Solidarność jarocińska w dokumentach, Poznań – Kalisz 2010.
Wybór źródeł do historii „Solidarności” Oświaty i Wychowania 1980–1989, oprac. J. Żurek, Warszawa 2000.
Zapis procesu Janusza Pałubickiego 19 XI 1983 – 16 XII 1983, Warszawa 1986.
Zapis rokowań gdańskich. Sierpień 1980, oprac. A. Drzycimski, T. Skutnik, Paryż [około 1987].
Zapis wydarzeń Gdańsk – Sierpień 1980. Dokumenty, oprac. A. Drzycimski, T. Skutnik, Warszawa 1999.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
