Język Polski
English
„Dziennik wojenny 1. pułku piechoty” armii słowackiej (23 sierpnia – 6 września 1939 r.)
Igor Baka
https://orcid.org/0000-0001-9870-1232
Wojskowy Instytut Historyczny w Bratysławie
Dawid Golik
https://orcid.org/0000-0003-3560-7331
Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie, Uniwersytet Jagielloński
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 13 (2020), strony: 275–296
Data publikacji: 2020-12-30
https://doi.org/10.48261/PAIPN201314
PDF
Abstrakt
Udział armii słowackiej w agresji na Polskę we wrześniu 1939 r. stał się na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat przedmiotem badań wielu historyków zarówno z Polski, jak i ze Słowacji. Wciąż jednak nie wszystkie kwestie związane z tymi wydarzeniami zostały wyjaśnione, a kluczem do interpretacji wielu z nich są odnajdywane w archiwach dokumenty. Jednym z nich jest „Dziennik wojenny 1. pułku piechoty” armii słowackiej. W przededniu wybuchu wojny został on podporządkowany 1. Dywizji Piechoty, która razem z 2. i 3. Dywizją Piechoty oraz tzw. Grupą Szybką współtworzyła Słowacką Armię Polową. O ile większość jednostek słowackich została przewidziana do zabezpieczania zaplecza mających wkroczyć do Polski oddziałów niemieckich, oraz do ochrony granicy słowacko-polskiej, o tyle 1. Dywizja Piechoty otrzymała rozkaz wkroczenia na terytorium II Rzeczypospolitej i aktywnego wspierania natarcia niemieckiego na Podhalu i w Beskidach. Fakt jej wykorzystania poza granicami Republiki Słowackiej jest bezsprzeczny, jednakże kontrowersje wzbudzają okoliczności, czas i tryb podjęcia decyzji o zaangażowaniu dywizji w działania ofensywne. Pewne światło na te wydarzenia rzucają zapisy w odnalezionym dzienniku.
Słowa kluczowe
Armia „Karpaty” • kampania wrześniowa • II wojna światowa • Podhale • Republika Słowacka Karpaty Army • September campaign • World War II • Podhale • Slovak Republic
Bibliografia
Baka I., Slovenská Republika a nacistická agresia proti Poľsku, Bratislava 2006 (wyd. polskie: Udział Słowacji w agresji na Polskę w 1939 roku, Warszawa 2010).
Dalecki R., Armia „Karpaty” w wojnie 1939 roku, Rzeszów 2009.
Golik D., Wrzesień 1939 w dolinie Dunajca. Bój graniczny i walki nad górnym Dunajcem między 1 a 6 września 1939 roku, Kraków 2018.
Lacko M., Slovenská Republika 1939–1945, Bratislava 2008.
Olejko A., Niedoszły sojusznik czy trzeci agresor? Wojskowo-polityczne aspekty trudnego sąsiedztwa Polski i Słowacji 1918–1939, Kraków–Rzeszów 2012.
Proti Poľsku. Odraz ťaženia roku 1939 v denníkoch a kronikách slovenskej armády, red. M. Lacko, Bratislava 2007.
Slovensko-nemecké vzťahy 1938–1941 v dokumentoch I. Od Mníchova k vojne proti ZSSR. Slowakisch-deutsche Beziehungen 1938–1941 in Dokumenten I. Von München bis zum Krieg gegen die UdSSR, red. i oprac. E. Nižňanský i in., Prešov 2009.
Vojenský historický archív Bratislava, Zbierka spomienkových prác, prírastkové číslo ŠZX – 41, gen. Pavol Kuna: Dokumenty a spomienka na rok 1939.
