The Museum of Cursed Soldiers and Political Prisoners of the Polish People’s Republic (Currently Being Created) – the History of the Building Complex, Its Mission and Planned Activities
Institute of National Remembrance Review, No. 5 (2023), pages: 59-91
Publication date: 2023-12-31
Abstract
This paper focuses on the goals of the Museum of Cursed Soldiers and Political Prisoners of the Polish People’s Republic (currently being created) and the activities it offers. The Museum has been established in place of the former detention centre and prison. An outline of the prison’s history, presented here, is an introduction to the future mission of the emerging Museum and a permanent exhibition (in the works). The paper presents an overview of current exhibitions, educational programmes and commemorative endeavours.
Keywords
museum • prison • German occupation • political repressions • communist crimes • Polish People's Republic
References
Bartelski, Lesław Marian. Mokotów 1944, Warsaw: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1986.
Dylewski, A., „Areszt Śledczy Warszawa-Mokotów (ul. Rakowiecka 37)”, https://sztetl.org.pl/pl/miejscowosci/w/18-warszawa/116-miejsca-martyrologii/51945-areszt-sledczy-warszawa-mokotow-ul-rakowiecka-37 .
Folga-Januszewska, D., Kowal, Paweł. „Definicja muzeum narracyjnego”, [w:] Muzeum i zmiana. Losy muzeów narracyjnych, red. Kowal, Paweł, Wolska-Pabian, Karolina. Warsaw–Cracow: Muzeum Powstania Warszawskiego, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych "Universitas", 2019.
Frąckowiak, Filip. Józef Szaniawski – ostatni więzień polityczny PRL. Warsaw: Ex Libris Galeria Polskiej Książki, 2014.
Greloff, Jakub. Pamięć jako kategoria polityczna w filozofii Paula Ricoeura. Warsaw: Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2021.
Gruszczyński, M. „Rakowiecka mniej znana.” Rakowiecka 37. Biuletyn Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL 21, 2023.
Gruszczyński, M. „Więzienne karcery.” Rakowiecka 37. Biuletyn Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL 15, 2021.
Gruszczyński, M. „Rakowiecka (37). Najdłuższa ulica Warszawy…”, typescript from the collection of The Museum of Cursed Soldiers and Political Prisoners of the Polish People’s Republic (in preparation).
Gruszczyński, M. „Rakowiecka 37 – skrypt dla Przewodnika”, typescript from the collection of The Museum of Cursed Soldiers and Political Prisoners of the Polish People’s Republic.
Hałaburdzin-Rutkowska, Agnieszka, Musiał, Filip, Nowak-Kreyer, Maciej, Owczarska-Kijek, Kinga, Wróblewski, Jarosław. Działalność Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w 2022 roku. Warsaw: Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, 2023.
Jak przygotować uczniów do wizyty w byłym więzieniu komunistycznej bezpieki, Muzeum – miejscu pamięci? Krótki przewodnik dla nauczycieli, wychowawców, pedagogów, rodziców. Oprac. M. Bogusz. Warsaw, 2023.
Janowski, W. 2004. „Lata 1957-1989 – przemiany w penitencjarystyce i polityka”. In Więzienie mokotowskie – historia i teraźniejszość, ed. Maria Gordon. Warsaw: Drukarnia Nr 1, 2004.
Karpowicz, W.M. 2004. „Okres okupacji hitlerowskiej.” In Więzienie mokotowskie – historia i teraźniejszość, ed. Maria Gordon. Warsaw: Drukarnia Nr 1, 2004.
Karpowicz, W.M. „Początki więzienia – okres do 1918 r.” In Więzienie mokotowskie – historia i teraźniejszość, ed. Maria Gordon. Warsaw: Drukarnia Nr 1, 2004.
Kasztelan, Marta. „Fenomen pamięci zbiorowej”. In Gremium: studia nad historią, kulturą i polityką 6, 2012: 185-198.
Kmak-Pamirska, Aleksandra. Zmienność pamięci. Biskup Carl Maria Splett w polskiej i niemieckiej pamięci historycznej. Warsaw: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, 2017.
Kobielska, Maria. 2020. „Muzeum narracyjne – muzeum doświadczeniowe. Uwagi terminologiczne.” Teksty Drugie. Teoria literatury, krytyka, interpretacja 4: 15–36. https://journals.openedition.org/td/16869. Accessed: August 28, 2023. DOI: 10.18318/td.2020.4.2.
Czesław Leopold, Lechicki Krzysztof [Chrzanowski, Wiesław, Rybicki, Arkadiusz, Wręga, Antoni]. Więźniowie polityczni w Polsce 1945-1956. Paris: Editions Spotkania, 1983.
Motyl, Maja [Motyl-Blinczykow Maja Maria], Rutkowski, Stanisław. Powstanie warszawskie 1 VIII – 2 X 1944. rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich w latach 1939-1945. Warsaw: Główna Komisja Badania Zbrodni przeciwko narodowi Polskiemu – Instytut Pamięci Narodowej, 1994.
Nowik Mariusz. „Zakamarki i tajemnice więzienia na Mokotowie”. Dziennik Gazeta Prawna February 9, 2015, https://wiadomosci.dziennik.pl/historia/ciekawostki/galeria/482343,areszt-sledczy-i-wiezienie-rakowiecka-na-mokotowie-zdjecia-fotoreportaz-dziennikpl.html. Accesed June 8, 2023.
„Odkryto ścianę egzekucji żołnierzy antykomunistycznego podziemia” [aszw/ masl/ nno/ itm/]. 2017. Dzieje.pl Portal Historyczny 25.05.2017. https://dzieje.pl/aktualnosci/k-szwagrzyk-odkryto-sciane-egzekucji-zolnierzy-wykletych. Accessed June 11, 2023.
Orlikowski, W. „Tworzenie się systemu penitencjarnego w okresie międzywojennym.” In Więzienie mokotowskie – historia i teraźniejszość, ed. Maria Gordon. Warsaw: Drukarnia nr 1, 2004.
Owczarska, K. „Hydromil i BTR”. Rakowiecka 37. Biuletyn Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL 16, 2021.
Owczarska, K. „Pamiątki po Wyklętych”. Rakowiecka 37. Biuletyn Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL 17, 2022.
Pawłowicz, J. „Lata 1945-1956 na Mokotowie.” In Więzienie mokotowskie – historia i teraźniejszość, ed. Maria Gordon. Warsaw: Drukarnia nr 1, 2004.
Pawłowicz, J. „Od carskiej „tiurmy” do peerelowskiej katowni”. Rakowiecka 37. Biuletyn Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL 1, 2017.
Szacka, Barbara. Czas przeszły, pamięć, mit. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2006.
Trzaska, T. „Powracamy po Swoich”. Rakowiecka 37. Biuletyn Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL 15, 2021.
„Uciekaliśmy boso po spadzistym, mokrym dachu. Z Alfredem Łąpiesiem ps. „Mały”, który w noc z 2 na 3 sierpnia 1944 r. uciekł SS-manom przed egzekucją z więzienia na Rakowieckiej rozmawia Jarosław Wróblewski”. Rakowiecka 37. Biuletyn Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL 3, 2018.
Więzienie Karne w Mokotowie 1904 – 2004. Ed. Maria Gordon. Warsaw: Drukarnia nr 1, 2004.
Wróblewski, Jarosław. „Czerwone mury krwawego Mokotowa”. Biuletyn IPN 5(138), 2017: 148–154.
Wróblewski, Jarosław. „Znak chwały Bohaterów”. Biuletyn IPN (209), 2023: 115–124.
„Ustawa z dnia 27 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu”, DzU 2022, poz. 375.
„Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lutego 2016 r. zmieniające zarządzenie w sprawie nadania statutu Centralnemu Zarządowi Służby Więziennej”, Dziennik Urzędowy Ministra Sprawiedliwości – rok 2016, poz. 82.
„Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 4 kwietnia 2016 r. w sprawie utworzenia i nadania regulaminu Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL”, Dziennik Urzędowy Ministra Sprawiedliwości – rok 2016, poz. 96.
„Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 marca 2020 r. w sprawie przekształcenia Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w państwową instytucję kultury oraz nadania statutu Muzeum”, Dziennik Urzędowy Ministra Sprawiedliwości – rok 2020, poz. 83.
„Zarządzenie Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu z dnia 29 marca 2022 (tekst ujednolicony na dzień 22 grudnia 2022) w sprawie nadania statutu Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL”, http://muzeumrakowiecka37.nbip.pl/muzeumrakowiecka37/?id=87. Accessed June 10, 2023.
License
Copyright (c) 2023 Institute of National Remembrance Review
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Most read articles by the same author(s)
- Daniel Boćkowski, Franciszek Dąbrowski, Marek Kornat, Łukasz Jasina, Filip Musiał, Anna Piekarska, Witold Wasilewski, “…The Phrase that »History Does Not Matter to the Present Day« Was Never More Deceptive than It Is Now.” , Institute of National Remembrance Review: No. 3 (2021): Great Patriotic War: Narratives