Pokaż  Tom 44 Nr 2 (2024)

Tom 44 Nr 2 (2024)

ISSN:
1427-7476

eISSN:
2957-1723
Dział: Studia

Czego nie wiemy o Sergiuszu Piaseckim? Kilka uwag biograficznych

Krzysztof Polechoński

https://orcid.org/0000-0003-3422-0864

Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego

Pamięć i Sprawiedliwość, Tom 44 Nr 2 (2024), strony: 91-110

Data publikacji: 2025-04-02

https://doi.org/10.48261/PIS244404

Abstrakt

Wśród pisarzy Sergiusz Piasecki odznacza się nietypową biografią. Był żołnierzem, partyzantem, przemytnikiem, przestępcą, więźniem i emigrantem politycznym. W różnych okresach życia uczestniczył w konspiracji zbrojnej, nieraz działał poza prawem. Autor artykułu stawia pytania o fakty i epizody z życia omawianego pisarza, o których brak dokładnej wiedzy, które pozostają niepewne bądź niewyjaśnione.


Archiwum Państwowe w Kielcach, Sygn. 195, Zespół akt Więzienie na Św[iętym] Krzyżu, Akta główne więzienia ciężkiego na Świętym Krzyżu; Statystyka więźniów 1937, b.p.

Lietuvos Mokslų Akademijos Biblioteka, F 98–175, Archiwum Walentyny Horoszkiewiczówny.

Zbiory własne autora, Kwestionariusz specjalny Głównej Komisji Weryfikacyjnej Armii Krajowej, 12 V 1948 r., w zbiorach Studium Polski Podziemnej w Londynie (kopia), Listy Ryszarda Demla do Krzysztofa Polechońskiego z: 26 VII 1988 r., 26 XII 1989 r., 7 II 1991 r., 4 IV 1993 r., 19 I 1997 r., 16 VII 1997 r., List Sergiusza Piaseckiego do Jana Nowaka[-Jeziorańskiego] z 22 VII 1952 r. (kopia), List Sergiusza Piaseckiego do Komisji Weryfikacyjnej AK w Londynie z 1 VI 1959 r. (kopia), List Sergiusza Piaseckiego do Ryszarda Demla z 23 II 1964 r., List Sergiusza Piaseckiego do Zygmunta Krogulskiego z 22 I 1960 r. (kopia), Odpis notarialny aktu zawarcia małżeństwa 14 XII 1942 r. między Juozapasem Makareviačiusem i Jadvygą-Kristiną Vaškevičiute, Wilno, 21 XII 1942 r. (kopia), Odpis (tłumaczenie z języka rosyjskiego) zaświadczenia o odbyciu przez Aleksandra Kisielewskiego kursu masażu i praktyki w Majnakskiej Błotolecznicy w Eupatorii, wystawiony przez Polski Komitet w Ravensburgu 23 III 1946 r. (kopia), Tłumaczenie z języka rosyjskiego zaświadczenia o ukończeniu kursu masażu przez Jana Tomaszewicza i jego pracy w Majnakskiej Błotolecznicy w Eupatorii, wystawione przez Państwowy Urząd Repatriacyjny w Krośnie nad Odrą 17 IX 1945 r. (kopia), Umowa zawarta między Sergiuszem Piaseckim i Wandą Suszyńską z 19 VI 1947 r. (kopia)

Русский Государственный Военный Архив Фонд 471, опись 1, дело 199, лист 158, Wykaz uczniów Białorusinów, którzy wysyłają się do Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie.

Andruszkiewicz S., Sergiusza Piaseckiego droga do „Wieży Babel”, http://www.nasz-czas.lt/NCz_int/Literat18.html (dostęp 21 V 2010 r.).

Bajków B., Maksimiuk D., Nieznane dokumenty do biografii autora „Kochanka Wielkiej Niedźwiedzicy”, „Arcana” 2019, nr 6.

Balbus T., „Fakir”. Sergiusz Kościałkowski. Biografia egzekutora Kedywu, dowódcy szwadronu brygady „Juranda”, komendanta oddziału partyzanckiego Armii Krajowej (na tle historii Okręgu Wileńskiego), t. 1: Życie i wojna na Wileńszczyźnie, Warszawa 2018.

Demel R., Sergiusz Piasecki (1901–1964). Życie i twórczość, Warszawa 2001.

Franaszek A., Miłosz. Biografia, Kraków 2011.

Księga pamiątkowa 1830 – 29 XI – 1930. Szkice z dziejów szkół piechoty polskiej, Ostrów‒Komorowo 1930.

Listy St.I. Witkiewicza do Teodora Białynickiego-Birula, oprac. J.Z. Brudnicki, „Przegląd Humanistyczny” 1977, nr 10.

Łatyszonek O., Białoruskie formacje wojskowe 1917–1923, Białystok 1995.

Łukomski G., Sergiusz Piasecki (1901–1964). Przestrzenie wolności antykomunisty ideowego, Łomianki 2021.

Mackiewicz J., Kennedy i Jan XXIII, [w rubryce:] Korespondencja, „Wiadomości” (Londyn) 1964, nr 7.

Molenda J., Alfred Szklarski – sprzedawca marzeń. Pierwsza biografia twórcy przygód Tomka Wilmowskiego, Warszawa 2022.

„…nigdy nie byłem obywatelem”. (Listy Sergiusza Piaseckiego do Instytutu Badań Literackich PAN i Państwowego Instytutu Wydawniczego), oprac. K. Polechoński, „Arcana” 2001, nr 1.

Nosal Z., Ślad Wielkiej Niedźwiedzicy, „Przemiany” 1987, nr 8.

Nosal Z., Święty Krzyż, Łódź 1970.

Oleszkowicz R., Kontrwywiad kresowy. Działalność polskiego kontrwywiadu wojskowego na obszarze Dowództwa Okręgu Korpusu nr IX w Brześciu nad Bugiem w okresie międzywojennym, Kraków–Warszawa 2020.

Piasecki S., Autodenuncjacja. Teksty autobiograficzne, wywiady, wspomnienia, publicystyka, wybór, oprac. i przedmowa K. Polechoński, wyd. 1, Warszawa 2002; wyd. 2, Łomianki 2013; wyd. 3, Łomianki 2023.

Polechoński K., Miejsce Sergiusza Piaseckiego w literaturze polskiej XX wieku [w:] W krainie Wielkiej Niedźwiedzicy. Śladami Sergiusza Piaseckiego. Materiały z sesji, red. Z.J. Winnicki, Wrocław 2001.

Pruszyńska M., Papier jest cierpliwy, „The Polish Express” (Toronto) 1988, nr 87.

Słownik współczesnych pisarzy polskich, t. 2, red. E. Korzeniewska, Warszawa 1964

Sprawa Sergiusza Piaseckiego w Komendzie Policji Państwowej powiatu lidzkiego, [do druku podał] E. Skrobocki, „Magazyn Polski” (Grodno) 2004, nr 3.

Szuba-Boroń A., Obraz przestępcy w prozie Sergiusza Piaseckiego na tle poglądów kryminologicznych epoki, Kraków 2021.

Śledziewski P., Personifikacje niesamowitości, „Comoedia” (Wilno) 1938, nr 3.

Tomaszewicz E., Gwiazdy Wielkiej Niedźwiedzicy. Kobiety w życiu i twórczości Sergiusza Piaseckiego, Warszawa 2003.

Wańkowicz M., Wielka Niedźwiedzica świeci w okna więzienne, „Wiadomości Literackie” 1937, nr 23.

Zaczyński A., Kochanek gwiazd, „Życie Literackie” 1986, nr 16.

Zaczyński A., Kochanek Wielkiej Niedźwiedzicy, [w rubryce:] Listy, „Tu i Teraz” 1983, nr 36.

Zaczyński A., Więzień zakochany w gwiazdach, „Przemiany” 1984, nr 11.

                            Pokaż  Tom 44 Nr 2 (2024)

Tom 44 Nr 2 (2024)

ISSN:
1427-7476
eISSN:
2957-1723

Data publikacji:
2025-04-02

Dział: Studia