Język Polski
English
Archiwa społeczne – wprowadzenie do problematyki
Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej, Nr 12 (2019), strony: 53–64
Data publikacji: 2023-04-05
PDF
Abstrakt
Szeroki zakres pojęcia „archiwum społeczne” wywołuje trudności terminologiczne, z którymi powinna zmierzyć się współczesna archiwistyka. Odwołując się do definicji „archiwum”, sformułowanej przez Bohdana Ryszewskiego, autorka proponuje – z punktu widzenia archiwistyki rozpatrywanej zarówno jako dyscyplina naukowa, jak i dziedzina praktyki – uznawać za „archiwum społeczne”: 1) organizacje (instytucje) lub ich działy specjalnie zajmujące się wytworzonymi przez określone grupy społeczne archiwaliami, 2) zbiory archiwalne – całości archiwalne wytworzone przez określoną grupę społeczną, 3) miejsca przechowywania archiwaliów, których twórcami, a ściślej archiwotwórcami były określone grupy społeczne. Tę społeczną proweniencję wytworzonych, zgromadzonych, przechowywanych, opracowywanych i udostępnianych archiwaliów autorka uważa za kluczową w uznaniu i przyznaniu statusu archiwum społecznego rozpatrywanego z punktu widzenia archiwistyki. Obok zdefiniowanych w tych trzech znaczeniach archiwów społecznych, które tworzą lub będą tworzyć narodowy zasób archiwalny, funkcjonuje wiele tzw. archiwów społecznych (w potocznym rozumieniu). Zajmują się one gromadzeniem i przechowywaniem dokumentacji, która świadczy o życiu społeczeństwa, w formie różnorodnych zbiorów (kolekcji). Działalnością tego typu zajmują się działy dokumentacji życia społecznego organizowane w wielu instytucjach, głównie bibliotecznych i muzealnych. W terminologii anglosaskiej ruch ten jest określany jako LAM (Libraries, Archives, Museums). Współzależności, a w zasadzie niejednoznaczności używanej nazwy „archiwum społeczne” w różnych znaczeniach ukazano na konkretnych przykładach.
