Język Polski
English
The Red Army’s ‘Frontline Oppression’ at the Sandomierz Bridgehead (August 1944 – January 1945)
Institute of National Remembrance Review, No. 5 (2023), pages: 451-473
Publication date: 2023-12-31
https://doi.org/10.48261/INRR230519
PDF
Abstract
This article is part of a current of research into social history during the Second World War, dealing with how the Red Army’s Sandomierz-Baranów bridgehead on the western bank of the Vistula operated from the second half of 1944 to the beginning of 1945. It draws upon testimonies confirming the occurrence of the phenomenon of the so-called ‘frontline oppression’ at the Sandomierz bridgehead. This term has been used to describe the negative aspects associated with the period when Soviet troops were stationed there. The forms of oppression included crimes and offences committed by individual soldiers or groups of Red Army soldiers against the inhabitants of the bridgehead or their property. In addition, other forms of oppression included organised actions, involving the over-exploitation of the products and raw materials from the area. Both individual and collective actions of this nature contributed to the deterioration of the quality of life and the condition of the community residing at the bridgehead at the time. The Sandomierz bridgehead was one of several parts of Polish territory where the German occupying authorities’ writ had ceased to run. The civilian administration was being exercised by offices subordinate to the Polish Committee of National Liberation (Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, PKWN), an authority dependent on and subordinate to the Soviet Union. Thus, the region of interest was part of a state which the Soviet authorities recognised as their ally. Despite that, the circumstances accompanying the stationing of the ‘allied’ Red Army at the bridgehead are much different from those that have been perpetuated over the years giving a one-sided and false picture of the presence of Soviet troops on Polish territory after 1944.
Keywords
Red Army • Sandomierz • Sandomierz bridgehead • frontline oppression • assaults • looting • plunder • over-exploitation
References
Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 18 sierpnia 1944 r. o wojennych świadczeniach rzeczowych – obowiązkowych dostawach zbóż i ziemniaków dla państwa. Dziennik Ustaw 1944, nr 3, poz. 9. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19440030009.
Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 22 sierpnia 1944 r. o wojennych świadczeniach rzeczowych – obowiązkowych dostawach mięsa, mleka i siana dla państwa. Dziennik Ustaw 1944, nr 3, poz. 10. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19440030010.
Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich, vol. 8, styczeń 1944 ‒ grudzień 1945. Ed. Basiński Euzebiusz, Bolshakova Kapitolina, Hrenov Ivan, Cieslak Tadeusz, Kowalski Włodzimierz T., Olszanski Prochor, Parsadanova Valentina, Walichnowski Tadeusz, Wroński Stanisław, and Zatorski Aleksander. Warsaw: Książka i Wiedza, 1974.
Fedorowski, Konrad. „Represje PUBP w Sandomierzu wobec Kościoła rzymskokatolickiego w latach 1944-1956 – problematyka personalno-organizacyjna”. Studia Sandomierskie. Teologia, filozofia, historia 19/1 (2012): 17–65.
Iwaniak, Stefan. 1975. Reforma rolna w województwie kieleckim w latach 1944-1945. Warsaw: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1975.
Jończyk, Marek. „Struktura aparatu bezpieczeństwa oraz siedziby cywilnych instytucji publicznych w Kielcach w latach 1945‒1946”. In Wokół pogromu kieleckiego. Vol. 2. Ed. Bukowski Leszek, Jankowski Andrzej, and Żaryn Jan. Warsaw: Instytut Pamięci Narodowej, 2008: 93-104.
Kalandyk, Zbigniew. “Władze miasta Sandomierza w latach 1944–1950”. Studia Iuridica Lublinensia 5 (2005): 71-91.
Kalandyk, Zbigniew. “Główne kierunki działalności władz powiatowych i miejskich w Sandomierzu w latach 1944–1950”. Studia Iuridica Lublinensia 3(25) (2016): 375-401. https://journals.umcs.pl/sil/article/view/2824.
Kuśnierz, Robert. „Początki organów bezpieczeństwa publicznego na Kielecczyźnie (WUBP z siedzibą w Rytwianach)”. In Aparat represji wobec Kościoła w latach 1944-1956. Terytorium obecnej diecezji sandomierskiej. Ed. Krzysztofiński Mariusz, Marecki Józef, and Stanaszek Bogdan. Cracow: WAM, 2012: 33–38.
Matusak, Piotr. “Współpraca ruchu oporu z Armią Radziecką w zdobyciu przyczółka sandomierskiego”. In Znaczenie przyczółka sandomiersko-baranowskiego dla ofensywy styczniowej. Materiały z sesji popularno-naukowej. Ed. Urbański Krzysztof. Sandomierz, 1975: 20–32.
Meducki, Stanisław. „Życie polityczne i gospodarka”. In Dzieje Sandomierza. Vol. 4: 1918-1980. Ed. Czajka, Wojciech. Warsaw: Polskie Towarzystwo Historyczne, 1994: 203–220.
Miernik, Grzegorz. „O niektórych patologiach życia codziennego mieszkańców obszarów przyczółkowych w drugiej połowie lat czterdziestych XX w. (na przykładzie województwa kieleckiego)”. In Bieda w Polsce. Ed. Miernik Grzegorz. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, 2012: 195–216.
Myjak, Józef. Sytuacja ludności cywilnej na przyczółku sandomiersko-baranowskim w II połowie 1944 r. w relacjach mieszkańców gminy Lipnik. Lipnik-Sandomierz: Myjakpress, 2013.
Naumiuk, Jan. Polska Partia Robotnicza na Kielecczyźnie. Warsaw: Książka i Wiedza, 1976.
Piwko, Robert. Obozowe Drużyny Bojowe w Sandomierzu (1944‒1946). Działalność organizacji Bronisława Sokołowskiego „Franta” oraz represje komunistyczne wobec jej członków. Kielce-Kraków: Barbara Publishing House, 2016.
Piwko, Robert. “Ppor. rez. Jan Kuśnierz »Mysz«”. Zeszyty Historyczne WiN-u 42 (2016): 289–295.
Piwko, Robert. Raoul Sergiusz Madeła „Paproć” (1914‒1945). Zarys biografii ostatniego szefa wywiadu Obwodu AK Sandomierz. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu, 2019.
Polska Kronika Filmowa 7/46: „Przyczółek sandomierski”. [The Sandomierz bridgehead]. Polska Kronika Filmowa 7/46, 9 March 1946. Digital Repository of the National Film Archive. Accessed January 7, 2021. http://repozytorium.fn.org.pl/?q=pl/node/4475.
Sierant, Piotr. “Udział 2 pułku piechoty Legionów AK w walkach o przyczółek sandomierski”. In By czas nie zaćmił... Prace historyczne. Ed. Sierant Piotr. Lublin: Norbertinum, 2004: 278–296.
Sobolewski, Wincenty. Pamiętnik 1940–1969. Vol. 2. Ed. Piotr Sławiński. Sandomierz: Armoryka, 2013.
Stańczyk, Henryk. Od Sandomierza do Opola i Raciborza. Warsaw: Neriton, 1998.
Stańczyk, Henryk. „Walka o przyczółek Sandomierski latem 1944 r.” Piotrkowskie Zeszyty Historyczne 3 (2001): 173–187.
Wróbel, Edyta, Śmietanka-Kruszelnicki, Ryszard. „Przestępstwa żołnierzy Armii Czerwonej na Kielecczyźnie 1945–1946”. Zeszyty Historyczne WiN-u 25 (2006): 121–128.
Zawisza, Michał. „Armia Czerwona na Kielecczyźnie (1944–1946)”. Między Wisłą a Pilicą. Studia i materiały historyczne 14 (2013): 119–144.
License
Copyright (c) 2023 Institute of National Remembrance Review
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
